[गुंतवणूक आणि करप्रणाली] पगारातील भत्ते आणि कर सवलत

आता आपण पगारात मिळणारे काही भत्ते आणि त्यावर मिळणारी कर वजावट ह्याबद्दल माहिती पाहूया.

१. वाहतूक भत्ता (Conveyance Allowance): 
कर्मचार्‍याचे राहण्याचे ठिकाण आणि काम करण्याचे ठिकाण ह्यातील प्रवासाकरीता भत्ता हा वाहतूक भत्ता मानला जातो. जर पगारात दाखवला असेल तरच हा भत्ता करमुक्त म्हणून मानला जातो.

मर्यादा: दरमहा कमाल रू. ८००/- म्हणजेच वर्षात कमाल रू ९६००/- करमुक्त असतात.

आवश्यक कागदपत्रे: ह्याचा लाभ घेण्याकरीता कोणतेही कागदपत्रे, पावत्या जमा करण्याची आवश्यकता नसते.

२. घर भाडे भत्ता (House Rent Allowance):
स्वत:ची जागा नसेल आणि निवासासाठी भाडे भरत असेल अशा व्यक्तीला मिळणारा घरभाडे भत्ता करमुक्त मिळू शकतो. पण जर पगारात दाखवला असेल तरच हा भत्ता करमुक्त म्हणून मानला जातो.

मर्यादा: खालीलपैकी जी कमीत कमी रक्कम असेल ती करमुक्त असते.
अ. मूळ (बेसिक) पगाराच्या ४०% रक्कम. राहण्याचे शहर मुंबई, कोलकाता, दिल्ली व चेन्नई ह्यापैकी असल्यास ५०%.
ब. प्रत्यक्षात मिळणारा घरभाडे भत्ता
क. मूळ (बेसिक) पगाराच्या १०% रक्कमेच्या वर असलेली घरभाड्याची रक्कम. किंवा सोप्या शब्दात, घरभाडे - मूळ पगाराचे १०%

आवश्यक कागदपत्रे:
घरभाड्याची पावती आणि/किंवा घरभाडे करारनामा (Rent Agreement)अद्यतनः नवीन नियमानुसार, वार्षिक घरभाडे रू. १,००,०००/- पेक्षा जास्त असल्यास घरमालकाचा PAN देणे आवश्यक आहे.

इतर मुद्दे:

• भत्ता घेणारी व्यक्ती जर स्वतःच्या घरात राहत असेल तर ह्याचा लाभ घेता येत नाही.
• एखादी व्यक्ती जर आपल्या आई-वडिल, भाऊ बहिणीच्या मालकीच्या घरात राहत असेल तर त्यांना भाडे देऊनही घरभाडे भत्ता करमुक्त करता येतो.

३. सुट्टी प्रवास भत्ता (Leave Travel Allowance):
कामातून सुट्टी घेऊन कुटुंबासोबत गावी जाण्यासाठी आणि/किंवा पर्यटनाचा लाभ घेण्यासाठी कार्यालयाकडून सुट्टी आणि प्रवास भत्ता मिळतो. हा भत्ता काही मर्यादेपर्यंत करमुक्त असतो.

मर्यादा: कार्यालयाने ठरविल्याप्रमाणे कर्मचार्‍याच्या पगारावर अवलंबून आहे.
अ. भत्ता मिळणारी व्यक्ती आणि त्याचे कुटुंबिय (नवरा/बायको, २ मुले, आणि आई, वडील, भाऊ, बहीण जे त्यावर अवलंबून आहेत)  ह्यांच्या प्रवासाचा खर्चच ह्या भत्त्यात ग्राह्य धरला जातो.
ब. ती व्यक्ती स्वतः प्रवास करत असल्यासच ह्या भत्त्याचा करमुक्त लाभ घेता येतो.
क. भारतातील प्रवास केलेल्या कोणत्याही ठिकाणापर्यंतचे कमीत कमी अंतरापर्यंत जेवढा प्रवास खर्च लागतो तोच मोजला जातो.
ड. इकॉनॉमी दर्जाचा विमानप्रवास, प्रथम श्रेणीचा रेल्वे प्रवास आणि पहिल्या अथवा डिलक्स दर्जाच्या बसप्रवासासाठीच ही सवलत लागू करण्यात आली आहे
इ. ४ वर्षांत २ वेळा हा लाभ घेता येतो.

आवश्यक कागदपत्रे:
प्रवासाची तिकीटे, पावत्या, विमान प्रवास केला असल्यास बोर्डिंग पासही जमा केल्यानंतरच ह्याची करमुक्त मोजणी करता येते.

४. मुलांचा शिक्षण भत्ता (Children Education Allowance):
मुलांच्या शिक्षणाकरीता केलेला खर्च म्हणून हा भत्ता देण्यात येतो.
मर्यादा: प्राप्तीकर नियमांनुसार प्रत्येक व्यक्तीला २ मुलांसाठी प्रत्येकी रू. १०० प्रति महिना करमुक्त असतात.

आणखीही काही भत्ते असतात जे प्रत्येक कार्यालयानुसार ठरविले जातात जसे दूरध्वनी, पुस्तके, वाहनचालक भत्ता वगैरे. पण त्याची पूर्ण माहिती सध्या माझ्याकडे उपलब्ध नाही.